Türkiye Psikiyatri Derneği: "Sahte alkollü içecek üretimi ve tüketimine doğrudan ya da dolaylı neden olan tüm uygulamalar gözden geçirilmeli"

(ANKARA)- Türkiye Psikiyatri Derneği, sahte alkol kullanımı sonucu yaşanan ölümlerle ilgili Alkol Madde Kullanım Bozuklukları Çalışma Birimi’nin hazırladığı raporu açıkladı. Raporda, "Halkı bilinçlendirme çalışmaları artırılmalı, medya desteği sağlanmalı ve kampanyalar genişletilmeli, denetimler sıkılaştırılarak yasa dışı üretim ve satış engellenmeli ve zehirlenme vakalarına hızlı ve etkili müdahale edebilmek için acil servislerde metanol zehirlenmesine yönelik tanı ve tedavi protokolleri güçlendirilmeli" denildi. Dernek, "Sahte alkollü içecek üretimi ve tüketimine doğrudan ya da dolaylı neden olan tüm uygulamaların gözden geçirilmesi gerekmektedi" açıklamasını yaptı. Türkiye Psikiyatri Derneği, sahte alkol kullanımı ve buna bağlı ölümlere ilişkin açıklama yaptı. Psikiyatri Derneği Alkol Madde Kullanım Bozuklukları Çalışma Birimi tarafından hazırlanan bilimsel görüş raporuna yer verilen açıklamada, şu değerlendirmeler yapıldı: "Son zamanlarda metanol içeren sahte alkollü içecek kullanımına bağlı ölüm vakaları olması ve bu ölümlerin yurt genelinde giderek artıyor olması üzerine Türkiye Psikiyatri Derneği olarak konuyla ilgili bilimsel görüş açıklama yapılması, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve yetkililerin uyarılması gereği duyulmuştur. Başta fiyatlandırma ve vergi politikaları olmak üzere insanların güvenli ürünlere ulaşmalarını engelleyen, tüketim alanında sahte içecek üretiminin bir sektör haline gelmesine sebep olan uygulamalar bir halk sağlığı sorununa dönüşmüş olup, tüm ülkeyi üzen ölümlere ve kalıcı sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu amaçla sorumlu devlet kurumları tarafından sahte alkollü içecek üretimi ve tüketimine doğrudan ya da dolaylı neden olan tüm uygulamaların gözden geçirilmesi, düzeltilmesi, güvenli ürünlere ulaşım, üretim ve denetleme politikalarının acilen yürürlüğe girmesi gerekmektedir.” Psikiyatri Derneği Alkol Madde Kullanım Bozuklukları Çalışma Birimi tarafından hazırlanan bilimsel görüş raporunda ise şu görüşlere yer verildi: “Disiplinler arası bir yaklaşıma ihtiyaç var” “Sahte alkollü içeceklerin dolaşımını engellemek, toplum bilincini artırmak ve ilgili kurumları (emniyet, yerel yönetimler, maliye vb.) harekete geçirmek için disiplinler arası bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda, yalnızca yasal yaptırımların uygulanması yeterli olmayıp, koruyucu-önleyici hizmetlerin ve bilinçlendirme çalışmalarının da eş zamanlı olarak yürütülmesi gerekmektedir. Metanol zehirlenmelerinin önlenmesi, çok yönlü ve disiplinler arası bir yaklaşımı gerektirmektedir. Bu doğrultuda, halk sağlığını korumaya yönelik stratejilerin etkin bir şekilde uygulanması büyük önem taşımaktadır. Önleme stratejileri -Kamu bilgilendirme kampanyaları: Sahte alkol tüketiminin sağlık üzerindeki ciddi risklerinin toplum tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla geniş çaplı farkındalık çalışmaları yürütülmelidir. Sağlık çalışanlarının öncülüğünde, gazete, televizyon ve sosyal medya gibi kitle iletişim araçları aracılığıyla kapsamlı, bilgilendirme kampanyaları düzenlenmelidir. Toplu taşıma araçlarında, kamuya açık alanlarda ve sağlık kuruluşlarında bilgilendirici afişler yer almalı, sahte alkolün zararlarına ve tespit yöntemlerine ilişkin kamu spotları yayınlanmalıdır. Ayrıca, öğrencilere yönelik olarak okullarda, üniversitelerde ve öğrenci yurtlarında bilinçlendirme seminerleri düzenlenerek gençlerin farkındalığı artırılmalıdır. Bu konuda özellikle düşük sosyoekonomik bölgelerde yaşayan halka yönelik eğitimler de önemli olacaktır. -Kavramsal farkındalık yaratılması: Kamuoyunda daha güçlü bir bilinç oluşturmak amacıyla, ‘kaçak alkol’ ifadesi yerine ‘sahte ve zehirli alkol’ terimlerinin kullanılması teşvik edilmelidir. -Acil müdahale mekanizmalarının güçlendirilmesi: Metanol zehirlenmesinde tanı ve tedavi hakkında sağlık çalışanlarına eğitim verilmesi elzemdir. Metanol zehirlenmesini tanımanın, fomepizol ve etanol gibi antidotların uygun kullanımının önemini vurgulayan eğitim programları morbidite ve mortaliteyi azaltabilir. Aynı zamanda metanol zehirlenmelerine müdahalede antidot tedavisine erişim kolaylaştırılmalıdır. "Yasa dışı alkollü içeceklerin üretim ve satışı ile ilgili idari ve cezai yaptırımların artırılması önemli" -Alkol içeren ürünlerin güvenliğinin artırılması için denetim ve yaptırımların artırılması: Alkol içeren ürünlerin tüketilmeden önce güvenilir kaynaklardan temin edilmesi gerekmektedir. Alkollü içecek servisi yapan işletmelerde, dışarıdan alkol getirilmesi yasaklanarak bandrolsüz veya sahte alkol kullanımının önüne geçilmelidir. Bu işletmelerin ve alkol dağıtımı-satışı yapan ticari kuruluşların, sağlık açısından tehlikeli olabilecek ruhsatsız ürünleri edinmelerini, depolamalarını ve dağıtmalarını engellemek amacıyla denetimlerin sıkılaştırılması gerekmektedir. Yasa dışı yollarla üretilen alkollü içeceklerin üretim ve satışı ile ilgili idari ve cezai yaptırımların artırılması önemlidir. Bu yasalar, ürün alımları, ticari dağıtım ve gümrük beyanlarını izlemeye olanak tanıyan kalite kontrol önlemleri ile desteklenmelidir. -Alkol fiyat politikalarının düzenlenmesi: Alkol satışında uygulanan yüksek vergiler, özellikle sosyoekonomik zorluklar içinde yaşayan bireyleri daha ucuz ve denetimsiz şekilde üretilen sahte alkollere yöneltebilmektedir. Öte yandan, alkol fiyatlarının düşük tutulması ise alkol tüketimini teşvik ederek alkol kullanım bozukluğu riskini artırmakta ve alkolün sağlık üzerindeki zararlarını derinleştirebilmektedir. Alkol fiyatlandırması ve vergilendirilmesi konusundaki bu denge, halk sağlığı açısından kritik bir tartışma konusu olup özel düzenlemeler gerektirmektedir. Bu nedenle, hem sahte alkol kullanımını azaltacak hem de aşırı alkol tüketimini teşvik etmeyecek dengeli ve halk sağlığını önceleyen bir fiyatlandırma ve vergilendirme sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. "Alkol satışı yapılan işletmelerde yaş doğrulama sistemleri zorunlu hale getirilmeli" -Zehir kontrol merkezlerinin geliştirilmesi: Sürveyans sistemleri, metanol zehirlenmesi vakalarının erken tespitinde kritik bir rol oynamaktadır. Etkin bir toksikovijilans ağı oluşturulması, zehirlenme vakalarının hızla saptanmasını ve zamanında halk sağlığı müdahalelerinin uygulanmasını kolaylaştırabilir.  -Uluslararası uygulamalarla uyumluluk: Yurt dışındaki başarılı örnekler dikkate alınarak, 21 yaş altı bireylerin eğlence mekânlarına girişleri sıkı kriterlere bağlanmalı ve denetimler artırılmalıdır. Ayrıca, alkol satışı yapılan işletmelerde yaş doğrulama sistemleri zorunlu hale getirilmeli ve bu süreçlerde kimlik denetimi daha sıkı bir şekilde uygulanmalıdır. Eğlence sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, lisans ve denetim süreçlerinde uluslararası kalite standartlarına uyum sağlaması teşvik edilmelidir. “Antidot tedavisine erişim kolaylaştırılmalıdır” Bilimsel veriler, yasal düzenlemeler ve halk sağlığı uygulamaları bir arada ele alınarak, sahte alkol kaynaklı zehirlenme ve ölümlerin önüne geçmek mümkündür. Kısaca: Halkı bilinçlendirme çalışmaları artırılmalı, medya desteği sağlanmalı ve kampanyalar genişletilmeli, denetimler sıkılaştırılarak yasa dışı üretim ve satış engellenmeli ve zehirlenme vakalarına hızlı ve etkili müdahale edebilmek için, acil servislerde metanol zehirlenmesine yönelik tanı ve tedavi protokolleri güçlendirilmeli, aynı zamanda antidot tedavisine erişim kolaylaştırılmalıdır.  Bu önlemler etkin şekilde hayata geçirilirse, metanol zehirlenmeleri kaynaklı ölümler ve sakatlıklar büyük ölçüde azaltılabilir."