TBMM Bakan Işıkhan: "Haklarında koruyucu tedbir kararı verilen kadınlar, GSS primleri devlet tarafından karşılanarak sağlık hizmetinden faydalanabilmekte"

(TBMM) - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TBMM Kadına Karşı Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Komisyonu'nda; "İş Gücü Uyum Programı'ndan 2024 yılı Kasım sonu itibarıyla faydalananların yüzde 90'ı, yani 102 bin 244'ü kadındır; bu da aslında Bakanlık olarak kadın istihdamına verdiğimiz önemi göstermesi açısından da önemli. 6284 sayılı Kanun kapsamında haklarında koruyucu tedbir kararı verilen şiddet mağduru kadınlar koruyucu tedbirler kararı süresince gelir testi yapılmaksızın genel sağlık sigortası primleri devlet tarafından karşılanmak üzere, genel sağlık sigortası kapsamına alınıp sağlık hizmetinden faydalanabilmektedir" dedi. TBMM Kadına Karşı Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Komisyonu, AK Parti İstanbul Milletvekili Hulki Cevizoğlu başkanlığında toplandı. Komisyonda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan bir sunum yaptı.  12 Mart'tan itibaren komisyon olarak Elazığ, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Gaziantep’e gidip yerinde inceleme yapacaklarını belirten Başkan Cevizoğlu, toplantının açış konuşmasında şunları söyledi: "Çok boyutlu bir problem olan bu konuda ayrımcılık noktasına biraz daha yer vermek istiyoruz bugünkü toplantımızda. Genellikle ‘kadına şiddet ve ayrımcılık’ başlığı altında fiziksel şiddet ön plana çıktı sunumlarda ama biz topyekun bütün problemi bütün boyutlarıyla ele almak ve çözüm bulmak için buradayız. Bu nedenle, kadının güçlendirilmesi, kadın istihdamının artırılması, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması, kapsayıcı ve sürdürülebilir büyümenin sağlanması açısından büyük önem taşıyor; buna vurgu yapmamız gerekiyor. Kadınların ekonomik alanda güçlendirilmesinin bireysel olarak kadınlar üzerinde yarattığı katma değerin yanı sıra aile ve toplum üzerinde de olumlu etkileri olduğu bir gerçek. Kadınların iş gücüne katılımı ve istihdamının desteklenmesine yönelik politikalar, kadın istihdamının desteklenmesi amacıyla Bakanlık tarafından verilen teşvikler ve destekler, iş yerinde kadına yönelik şiddet, ayrımcılık ve mobbingin önlenmesine yönelik yapılan çalışmalar, kadın istihdamına yönelik istatistiki bilgiler, veriler ve Komisyonumuzun araştırma konusu kapsamında Bakanlık tarafından yapılan diğer tüm çalışmaları konuklarımızdan dinleyeceğiz."  Kadına yönelik her türlü şiddetin ve ayrımcılığın önlenmesinin hukuki bir zorunluluk olmasının yanı sıra insani, vicdani ve ahlaki bir yükümlülük olduğunu hatırlatan Bakan Işıkhan ise komisyon çalışmalarına ilişkin şöyle konuştu: "Kadına yönelik şiddet temelde bir insan hakları ihlalidir. Şiddetin hiçbir haklı gerekçesi olamaz ve hiçbir toplum kadınlarını tehdit altında bırakarak gerçek anlamda da bir ilerlemeyi katedemez. Bu mücadelede güçlü bir hukuki çerçeve oluşturmak, etkin denetim mekanizmalarını hayata geçirmek ve en önemlisi toplumsal farkındalığı artırmak büyük önem taşımaktadır.  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak biz de kadınların çalışma hayatında daha güçlü ve eşit şartlarda yer alması için kapsamlı politikalar yürütüyoruz. Kadın istihdamını artırmaya yönelik programlardan, işyerlerinden şiddetin her türlüsünün önlenmesine kadar geniş bir yelpazede çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bunun yanı sıra, sosyal güvenlik sistemimizi yeni çalışma modelleriyle kadınların iş gücüne katılımını desteklemek ve özellikle kadınların ekonomik yönden güçlenmesini sağlamak temel önceliklerimiz arasındadır. Kadına yönelik şiddet ve ayrımcılıkla mücadelede yasa koyucular, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve toplumun tüm kesimleri olarak siyaset üstü bir yaklaşım gösterip ortak bir bilinçle hareket etmemiz gerektiğine inanıyorum." Bakanlığın kadının iş yaşamına katılımı, mobbing ve tacize karşı mücadele, iş yaşamında fırsat eşitliği gibi konularda yaptığı çalışmalara ilişkin bilgi veren Bakan Işıkhan'ın komisyona yaptığı sunumdan öne çıkanlar şöyle:  "Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak temel görevlerimiz, kadınların iş gücü piyasasına katılımını artırmak, çalışma hayatında kalıcılıklarını sağlamak, değişen koşullara uygun politikalar geliştirmek; hedeflerimiz ise kadınların sosyoekonomik konumlarının güçlendirilmesi, çalışma hayatında eşitliğin artırılması, sürdürülebilir ekonomik büyüme ve sosyal kalkınma hedeflerine ulaşılması yer almaktadır. Bu politikalarımızda öncelik verdiğimiz başlıklar ise kadın istihdamının ve iş gücü katılımının artırılması, eşit işe eşit ücret, çalışan kadınların iş yaşamındaki haklarının korunması olarak belirliyoruz. Üst politika belgelerinde çalışma hayatında kadına yönelik politika ve tedbirler arasında On İkinci Kalkınma Planımız gelmekte. 2024-2028 yıllarını kapsayan bu plan doğrultusunda ‘nitelikli insan, güçlü aile, sağlıklı toplum’ başlığı altında aşağıdaki tedbirler yer almıştır: Başta kadınlar ve özel politika gerektiren gruplar olmak üzere toplumun tüm kesimlerine insana yakışır iş fırsatlarının sunulmasıdır, ikinci olarak, kadınların başta eğitim ve istihdam olmak üzere hayatın tüm alanlarındaki fırsat ve imkânlardan eşit biçimde yararlanmalarının ve her türlü şiddet ve ayrımcılıktan uzak şekilde yaşamalarını sağlamaktır. Bir diğer üst politika belgesi ise Ulusal İstihdam Strateji Belgemiz. 2025 ve 2028 yıllarını kapsayan bu stratejisi belgemizde özel politika gerektiren guruplar için kapsayıcı politikalar ve eşit fırsatların yaratılması. Diğer bir hedefimiz, eşitlikçi bir çalışma ortamı oluşturmak için destekleyici tedbirlerin geliştirilmesi. Üçüncüsü ise biliyorsunuz, beceri kazandırılması çok önemli. Özellikle yeşil ve dijital dönüşüm sonrasında yeni becerilerin, var olan becerilerin geliştirilmesi noktasında da çok önemli çalışmalarımız söz konusu. Burada da yeni beceriler kazandırarak tüm bireyler için istihdam olanaklarının çeşitlendirilmesi ve artırılmasını hedefliyoruz. Bir diğer strateji belgesi ise, daha doğrusu üst politika belgesinde yer alan tedbirler arasında kadın istihdamının artırılması ve fırsat eşitliğinin sağlanması konulu genelge. Bu genelgede de kadınların sosyoekonomik konumlarının güçlendirilmesi, toplumsal yaşamda kadın-erkek eşitliğinin sağlanması, sürdürülebilir ekonomik büyüme ve sosyal kalkınma amaçlarına ulaşılabilmesi amacıyla kadın istihdamının artırılması ve eşit işe eşit ücret imkânının sağlanmasının şart olduğuna vurgu yapılmaktadır bu genelgede. "İş Gücü Uyum Programı'ndan faydalananların yüzde 90'ı, yani 102 bin 244''ü kadın" İş Gücü Uyum Programı, yine kadın istihdamında önemli gördüğümüz, çok ama çok önemli gördüğümüz bir program. Özel politika gerektiren gruplar, kadınlar, genç ve uzun süreli işsizler, engelliler, hanesinde çalışanı olmayan kişiler, dezavantajlı gruplar başta olmak üzere işsizlerimizi iş gücü piyasasına dahil etmeyi hedeflediğimiz çok ama çok önemli bir programımız. Biliyorsunuz, TYP uygulamasını belli bir dönemden sonra artık uygulamama kararı aldık, mücbir sebep dışında şu an TYP bir yerde duruyor. Burada, özellikle 2024 yılı Kasım sonu itibarıyla toplam 114 bin 307 kişi bu programdan faydalanmıştır, programdan faydalananların yüzde 90'ı, 102 bin 244 kişi ise kadındır; bu da aslında Bakanlık olarak kadın istihdamına verdiğimiz önemi göstermesi açısından da önemli. İşgücü Uyum Programı kapsamında ayırdığımız kontenjanlara gelen vatandaşlarımız yeşil dönüşüm faaliyetlerinde, tarımsal üretim uygulamalarında ve hayvancılık faaliyetlerinde, tarihi ve kültürel faaliyetlerde, sosyal hizmet alanlarında, kamusal alanların temizlik, bakım, rehabilitasyonunda ve aklınıza gelebilecek kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen ne kadar hizmet varsa buralarda haftanın üç günü çalışmak şartıyla... Şu anki rakam 15 bin 160 liraya yükseltilmiş durumda. "Günümüzde çalışan her 5 kadından 4'ünün tarım dışında, sigortalı sektörlerde istihdamı sağlanmıştır" Kadın işsizlik oranı 2024 yılı Kasım ayında yüzde 11,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. İşsiz kadın sayısı ise 1,4 milyon kişi düzeyindedir. 2002 yılında çalışan her 3 kadından 2'si tarım sektöründe yer alırken günümüzde çalışan her 5 kadından 4'ünün tarım dışında, sigortalı sektörlerde istihdamı sağlanmıştır. Bu kapsamda, hem kadın istihdamı artırılmış hem de kadınların hizmetler ve sanayi sektöründe daha fazla yer alması sağlanmıştır. 2024 yılı üçüncü çeyrek dönemi itibarıyla kadınlar için kayıt dışı istihdam oranı tarım dışı sektörlerde yüzde 19,9'dur. 2024 yılı üçüncü çeyrek dönemi itibarıyla da istihdamdaki kadınların yüzde 70,6'sı ücretli veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Çalışma hayatında kadın istatistiklerine baktığımızda ise 2019-2024 yılları arasında sendikalı kadın işçi sayısında ve kadınlar için sendikalaşma oranında bir artış olduğu görülmektedir. 2024 yılında sendikalı kadın işçi sayısı 599 bindir. Kadınlar için sendikalaşma oranı yüzde 11,37 düzeyindedir. 6284 sayılı Kanun kapsamında haklarında koruyucu tedbir kararı verilen şiddet mağduru kadınlar koruyucu tedbirler kararı süresince gelir testi yapılmaksızın genel sağlık sigortası primleri devlet tarafından karşılanmak üzere, genel sağlık sigortası kapsamına alınıp sağlık hizmetinden faydalanabilmektedir. Doğum borçlanması biliyorsunuz çok önemli, doğum borçlanmasına biz ilk kez 2008 yılında işçi kadın sigortalılarının ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonra yaptığı doğumlar nedeniyle çalışamadığı süreler için verdik. İlk düzenlemelerde 2 çocuk ve her çocuk için iki yıl süreyle borçlanma hakkı verilmişti. 2014 yılında, kapsama eski adıyla BAĞKUR'luları aldık ve Emekli Sandığı çalışanlarımızı bu kapsam içine aldık ve borçlanılacak çocuk sayısını da 3'e, toplam borçlanılacak süre ise altı yıla çıkarılmıştır. 2008 yılından itibaren BAĞKUR'lu sigortalı kadınlara da emzirme ödeneği verilmeye başlanmıştır. Emzirme ödeneği, aslında birçok kadın çalışanımız bilir, doğum yapması hâlinde sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması hâlinde sigortalı erkeğe kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına veya gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine ödenmektedir. "2011 yılından beri ALO 170 hattına başvuranların yüzde 93'ü mobbing kapsamında psikolojik destek ve bilgi aldı" Kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör iş yerlerinde gerçekleşen, çalışanların itibarını ve onurunu zedeleyen, verimliliğini azaltan ve sağlığını kaybetmesine neden olan, çalışma hayatını olumsuz etkileyen psikolojik tacizin önlenmesi amacıyla, hepinizin bildiği gibi, 2011 tarihinde ‘İş Yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi’ konulu genelge yayımlanmıştır. 2011 yılından beri ALO 170 hattına başvuran kişilerin yüzde 93'ü mobbing kapsamında psikologlardan psikolojik destek ve bilgi almıştır. ALO 170 hattını arayan kamu sektörü çalışanlarının yüzde 61,74'ü, özel sektör çalışanlarının ise yüzde 75,87'si herhangi bir sektör belirtmeksizin sadece bilgilendirme yapmak ve psikolojik destek almak amacıyla başvurmuştur. Kamu ve özel sektör itibarıyla başvuruda bulunan kadın çalışanların yüzde 23,96'sı, erkek çalışanların ise yüzde 27,60'ı 29 ile 33 yaş aralığındadır. Bu genelgeyle Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu kurulmuştur. Bu kurul özellikle ülke çapında politikaların belirlenmesine katkı sağlamak, eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerini koordine etmek, ihtiyaç duyulan konularda araştırma yapmak ya da yaptırmak, inceleme yaptırmak, rapor, rehber ve bilgilendirme dokümanlarını hazırlamak, kamuoyunu bilinçlendirme çalışmalarını yürütmek amacıyla Psikolojik Tacizle Mücadeleyi Kurulu’nun kurulduğunu görüyoruz. ALO 170 hattı üzerinden iş yerinde psikolojik taciz konusunda eğitilmiş ve hattı arayanlara destek olmak üzere görevlendirilmiş psikologlar kişileri bilgilendirmekte, yönlendirmekte ve şikâyet başvurusunda bulunmak isteyenlerin başvurularının talepleri alınmaktadır."